Negatywne skutki pracy siedzącej i jak im zapobiec

Poranek zaczynasz przy biurku, kawa w ręce, laptop otwarty. Kilka godzin później – nie wiadomo kiedy – łapiesz się na tym, że boli Cię w lędźwiach, a kark jest napięty jak struna.

Brzmi znajomo?

To nie jest kwestia wieku, złego krzesła czy konkretnej pozycji siedzącej. To codzienność tysięcy osób pracujących biurowo – zwłaszcza tych, które nie mają czasu (ani ochoty) na treningi po pracy. Co gorsze, ból pleców często przychodzi nie wtedy, gdy się tego spodziewasz – tylko stopniowo, dzień po dniu. Czasem to sztywność, czasem ból rano po wstaniu z łóżka, czasem po prostu „zmęczenie pleców”, które trudno wyjaśnić.
Dobra wiadomość jest taka, że nie musisz być sportowcem, żeby sobie z tym poradzić.

Przeczytaj całość, a dowiesz się:

• dlaczego siedzenie boli (i nie chodzi tylko o pozycję),
• co dzieje się z kręgosłupem, kiedy siedzisz zbyt długo,
• i co możesz zrobić – żeby ulżyć swoim plecom.

Bez technicznego bełkotu, bez fit-motywacji na siłę. Tylko konkrety, które da się wdrożyć w prawdziwym życiu.

Gotowy? To zaczynamy.

Skutki siedzącego trybu życia

Samo siedzenie nie jest problemem. Kłopot zaczyna się wtedy, gdy robisz to godzinami – dzień w dzień, bez większego ruchu, bez przerw, w jednej pozycji. A tak właśnie wygląda rzeczywistość większości osób pracujących przy biurku.

Twoje ciało nie zostało stworzone do takiego trybu. Kręgosłup, stawy, mięśnie – wszystko to potrzebuje zmienności i aktywności, żeby działać sprawnie. Gdy dzień po dniu fundujesz sobie wielogodzinne siedzenie, prędzej czy później organizm zaczyna protestować. Najczęściej – bólem.

Siedzący tryb życia, a kręgosłup

Zacznijmy od dolnych pleców. Badania pokazują, że pozycja siedząca wywołuje większy nacisk na odcinek lędźwiowy kręgosłupa (L5/S1) niż stanie – co jest zaskoczeniem dla wielu osób. Taki przewlekły ucisk może prowadzić do:

• uszkodzenia krążków międzykręgowych,
• napięcia mięśni i więzadeł,
• w efekcie – do bólów dolnej części pleców (LBP), które należą dziś do najczęstszych dolegliwości biurowych.

W przeglądzie z marca 2025 r. wskazano, że statyczne siedzenie bez przerw, z ograniczoną zmianą pozycji, jest silnie skorelowane z występowaniem bólu odcinka lędźwiowego. Szczególnie niekorzystne są postawy „zgarbione”, z głową wysuniętą do przodu i zgiętym kręgosłupem lędźwiowym.

Szyja, ramiona, kark – napięcia, które się kumulują

Siedzenie nie szkodzi tylko dolnym plecom. Częstą przypadłością są też bóle karku i barków. Naukowcy zauważyli, że nieprawidłowa postawa siedząca – np. wyciąganie rąk do klawiatury, zbyt niski monitor, pochylona głowa – zwiększa napięcie mięśni szyi i ramion, co z czasem może prowadzić do drętwienia, uczucia „zimnych rąk” czy bólu promieniującego wzdłuż barków.

Badania pokazują jednak, że nawet osoby pracujące na ergonomicznych stanowiskach (np. dentyści czy operatorzy) również odczuwają ból – co oznacza, że sam sprzęt nie wystarczy, jeśli nie wprowadzimy przerw i aktywności ruchowej.

Co dzieje się w środku, gdy siedzisz godzinami?

Długotrwałe siedzenie to nie tylko problem z mięśniami. To również:

• zmniejszone „naoliwienie” stawów kręgosłupa, co obniża elastyczność i zwiększa sztywność,
• zaburzenia krążenia – prowadzące m.in. do obrzęków kończyn dolnych i uczucia ciężkości,
• spadek przepływu krwi w mózgu – już po 4 godzinach nieprzerwanego siedzenia obserwuje się spadek przepływu w tętnicy środkowej mózgu,
• wyższe ryzyko cukrzycy typu 2 i chorób układu krążenia – nawet o 20% większe przy każdej godzinie nieprzerwanego siedzenia.

Statystyki nie kłamią

• Według danych WHO, osoby spędzające więcej niż 8 godzin dziennie w pozycji siedzącej mają wyższe ryzyko zgonu ze wszystkich przyczyn.
• W Unii Europejskiej nawet 28% pracowników spędza większość dnia w pozycji siedzącej, a ponad 18% siedzi przez ponad 7,5 godziny dziennie.
• Z kolei badanie z Tajlandii wykazało, że częstość występowania nowego bólu szyi i dolnych pleców wśród pracowników biurowych wynosiła odpowiednio 44% i 33%, ale udało się ją zmniejszyć nawet o połowę, jeśli osoby robiły przerwy lub zmieniały pozycję podczas pracy.

A co z Twoim samopoczuciem?

Przewlekłe napięcia mięśni, brak ruchu i stały dyskomfort to prosta droga nie tylko do bólu fizycznego, ale też do spadku nastroju i wydajności. WHO jednoznacznie wskazuje, że siedzący tryb życia pogarsza jakość życia i zdrowie psychiczne – a im mniej się ruszamy, tym trudniej nam się zmobilizować

Dlaczego przy siedzeniu boli kręgosłup?

Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że siedzenie to najwygodniejsza pozycja, jaką możemy przyjąć w ciągu dnia. W końcu nie dźwigasz, nie biegasz, nie wykonujesz gwałtownych ruchów. Tylko… siedzisz, a mimo to plecy bolą. Czasem w dole, czasem w karku, czasem wszystko naraz.

Dlaczego tak się dzieje?

Przy długim siedzeniu – szczególnie gdy przez wiele godzin się nie ruszasz – Twój kręgosłup jest cały czas pod statycznym obciążeniem. Wbrew pozorom, nacisk na krążki międzykręgowe w dolnym odcinku pleców (L5/S1) jest większy w pozycji siedzącej niż stojącej. To oznacza, że nawet jeśli nie dźwigasz, Twoje plecy i tak „noszą ciężar”.

Do tego dochodzi jeszcze postawa. Wielu z nas, pracując przy komputerze, pochyla się do przodu, garbi, wysuwa głowę, a ręce wyciąga w stronę klawiatury. Efekt? Nadmierne napięcie mięśni karku, barków i dolnych pleców, ograniczenie krążenia, przeciążenie więzadeł i stawów.

Co więcej, mięśnie głębokie, które odpowiadają za stabilizację tułowia, z czasem się osłabiają, bo nie są aktywowane podczas siedzenia. To one powinny „trzymać” Twój kręgosłup w „zdrowej pozycji” przez cały dzień.

Siedzenie przez kilka godzin bez ruchu to też mniej płynu stawowego, mniejsze „naoliwienie” kręgów, większa sztywność i mikrourazy tkanek miękkich. I choć początkowo tego nie czujesz, Twoje ciało zapamiętuje każdy dzień spędzony bez ruchu.

Co ciekawe, badania pokazują, że osoby, które siedzą długo bez przerw i nie zmieniają pozycji, znacznie częściej odczuwają ból pleców niż ci, którzy wstają, ruszają się, robią aktywne przerwy lub chociażby zmieniają ułożenie ciała.

W skrócie? Twoje plecy nie bolą „bez powodu”. One po prostu reagują na styl życia, do którego nie zostały stworzone.

Jaka jest prawidłowa pozycja podczas pracy siedzącej?

Na pewno słyszałeś już milion razy: „siedź prosto”, „nie garb się”, „monitor na wysokości oczu”, „kolana pod kątem 90 stopni”… I jasne – ergonomia ma swoje miejsce, ale prawda jest taka, że nawet najpiękniejsza, książkowo poprawna postawa nie ochroni Cię przed bólem, jeśli spędzasz w niej 8 godzin dziennie – bez ruchu, bez przerw, bez oddechu.

Twoje ciało nie potrzebuje idealnej pozycji. Potrzebuje zmienności.

Dlaczego? Bo kręgosłup, mięśnie i stawy lubią się poruszać. To ruch „odżywia” krążki międzykręgowe, nawadnia stawy, rozluźnia napięte mięśnie. Kiedy siedzisz długo – nawet poprawnie – ciało zaczyna się buntować. Mięśnie się męczą, sztywniejesz, pojawia się napięcie w szyi, ból w dolnych plecach, zmęczenie oczu.

I co mówi na ten temat nauka? Badania pokazują, że największym czynnikiem ryzyka bólu pleców u pracowników biurowych nie jest sama pozycja, ale brak przerw i zbyt długie, statyczne siedzenie.

Czyli nawet jeśli siedzisz „jak trzeba”, ale siedzisz w tej samej pozycji przez kilka godzin – to i tak może boleć.

No dobrze, to jak siedzieć?

Zamiast gonić za perfekcją, postaw na coś prostszego – rozsądną ergonomię i ruch:

• Oprzyj plecy o oparcie krzesła,
• Monitor na wysokości oczu,
• Klawiatura blisko ciała,
• Nie wyciągaj głowy w kierunku ekranu,

Ale najważniejsze: rusz się co 30–60 minut. Nawet jeśli to tylko kilka kroków po biurze, krótki stretch przy biurku, ziewnięcie z przeciągnięciem czy zmiana pozycji na bardziej rozluźnioną.

Nie ma jednej „magicznej” pozycji. Są za to dziesiątki małych przerw, które robią dla Twoich pleców więcej niż najlepszy fotel.

Możesz nawet zastosować zasadę 30:30: co 30 minut – 30 sekund ruchu. To serio wystarczy, żeby przerwać kaskadę negatywnych skutków pracy siedzącej.

Jak dbać o kręgosłup podczas pracy siedzącej?

Nie musisz być fanem siłowni ani robić godzinnej jogi o poranku, żeby dbać o swój kręgosłup. Tak naprawdę, większość z nas może bardzo wiele poprawić, robiąc bardzo niewiele, ale regularnie.

Praca siedząca sama w sobie nie musi prowadzić do bólu, jeśli podejdziesz do niej z głową. I właśnie o to chodzi – nie o to, żeby rzucać wszystko i przebranżowić się na leśniczego, ale żeby wpleść do swojej rutyny kilka prostych nawyków, które robią różnicę.

Ruch co 30–60 minut

Zacznij od podstaw: nie siedź zbyt długo w jednej pozycji. Badania pokazują, że pracownicy biurowi, którzy robią przerwy lub zmieniają pozycję ciała w ciągu dnia, mają mniejsze ryzyko bólu pleców i karku niż ci, którzy siedzą bez przerwy przez wiele godzin.

Wystarczy wstać na minutę, przeciągnąć się, przejść się po biurze, zrobić kilka obrotów ramionami albo przysiad przy drukarce – serio, to działa.

Zmieniaj pozycję

Nie fiksuj się na jednej „idealnej” postawie. Twój kręgosłup lubi różnorodność: raz się oprzyj, raz usiądź bardziej aktywnie, czasem podeprzyj nogę, innym razem usiądź głębiej w fotelu. Dynamiczne siedzenie, czyli z częstą zmianą pozycji, lepiej chroni przed napięciem i bólem niż statyczna, choćby najbardziej ergonomiczna poza.

Rób proste ćwiczenia (nawet w garniturze)

Nie musisz od razu zapisywać się na trening personalny – choć to też świetna opcja. Zacznij od prostych ruchów: krążenia ramion, rozciągnięcia karku, rotacji tułowia. Aktywne przerwy – nawet krótkie – pomagają odciążyć kręgosłup i zmniejszają napięcia mięśni.

Wzmacniaj „centrum dowodzenia” – mięśnie głębokie

Twoje ciało ma „wewnętrzny gorset” – to mięśnie głębokie, które stabilizują kręgosłup. Gdy są słabe (a często są, jeśli nie ćwiczysz), Twoje plecy szybciej się męczą. Regularne wzmacnianie core’u – nawet bardzo podstawowe – pomaga zmniejszyć ryzyko bólu i przeciążeń.

Zadbaj o stanowisko, ale bez presji

Nie musisz mieć fotela za 3 tysiące złotych, ale postaraj się, żeby monitor był na wysokości oczu, klawiatura była blisko, a krzesło wspierało dolne plecy. To nie wyeliminuje potrzeby ruchu, ale może pomóc ciału mniej się męczyć.

Ćwiczenia na ból pleców

Skoro już wiesz, że najważniejsze to ruch, zmiana pozycji i aktywne przerwy, to czas na konkrety. Nawet kilka minut dziennie może zrobić różnicę, pod warunkiem, że wiesz, co robić.

Przygotowaliśmy dla Ciebie krótką rolkę w naszych Social Mediach, w której pokazujemy 3 proste ćwiczenia oparte na naturalnych ruchach kręgosłupa: zgięciu, wyproście i rotacji. To podstawowe kierunki, które często „zamierają” podczas siedzenia – i właśnie dlatego warto je codziennie uruchomić.

Do ćwiczeń przyda się:

• lekka guma oporowa,
• małe hantle lub butelki z wodą.

Spokojnie – jeśli nie masz sprzętu, nadal możesz je wykonać w wersji bez niego. Ćwiczenia są proste, bezpieczne i nie wymagają żadnego doświadczenia. Możesz je zrobić w domu, lub w biurze.

Kliknij niżej i zobacz rolkę – Twoje plecy będą Ci wdzięczne.

Jak zapobiec negatywnym skutkom pracy siedzącej?

W tym poście zebraliśmy dla Ciebie najważniejsze informacje: co tak naprawdę dzieje się z ciałem, kiedy siedzisz godzinami, skąd biorą się bóle pleców i – co najważniejsze – jak możesz sobie z tym radzić nawet bez doświadczenia w treningu.

Jeśli wdrożysz choć część tych wskazówek – regularne przerwy, trochę ruchu w ciągu dnia, podstawowe ćwiczenia – Twoje plecy naprawdę odetchną. Wiemy jednak, że teoria to jedno, a praktyka to drugie.

Nawet mając dobre chęci, można utknąć w martwym punkcie.
Brakuje czasu, motywacji, pewności, czy robisz to dobrze… i nagle mijają kolejne tygodnie, a ból nie znika.

Jeśli czujesz, że samodzielnie trudno Ci to ogarnąć – jesteśmy po to, żeby Ci pomóc.

W naszym studio prowadzimy treningi personalne dla osób, które:

• pracują przy biurku,
• nie mają doświadczenia w ćwiczeniach,
• i chcą w końcu zadbać o kręgosłup, bez stresu i bez spiny.

Zapisz się na trening – pierwszy krok jest prosty.
Spotkamy się, pogadamy, zobaczymy czego potrzebujesz i przygotujemy plan dokładnie dla Ciebie.

Szczegóły znajdziesz w zakładce „Kontakt” – możesz napisać wiadomość, albo zadzwonić.

Nie musisz czekać, aż plecy „naprawdę się odezwą”. Zrób coś dla siebie już teraz.
Twoje ciało Ci za to podziękuje – i to szybciej, niż myślisz.

Źródła:

1. López-Valenciano, A., Mayo, X., Liguori, G. et al. Changes in sedentary behaviour in European Union adults between 2002 and 2017. BMC Public Health 20, 1206 (2020)
2. Patterson R, McNamara E, Tainio M, de Sá TH, Smith AD, Sharp SJ, Edwards P, Woodcock J, Brage S, Wijndaele K. Sedentary behaviour and risk of all-cause, cardiovascular and cancer mortality, and incident type 2 diabetes: a systematic review and dose response meta-analysis. Eur J Epidemiol. 2018 Sep;33(9):811-829
3. Smolis-Bąk, Edyta & Kwakowicz, Monika & Kowalik, Ilona & Majda, Wojciech & Kazimierska, Barbara. (2015). Wpływ aktywności fizycznej i stosowania zasad ergonomii na występowanie wybranych zespołów bólowych u pracowników biurowych. Advances in Rehabilitation. 29. 5-12.
4. Waongenngarm P, van der Beek AJ, Akkarakittichoke N, Janwantanakul P. Effects of an active break and postural shift intervention on preventing neck and low-back pain among high-risk office workers: a 3-arm cluster-randomized controlled trial. Scand J Work Environ Health. 2021 May 1;47(4):306-317.
5. Alaca N, Acar AÖ, Öztürk S. Low back pain and sitting time, posture and behavior in office workers: A scoping review. J Back Musculoskelet Rehabil. 2025 Mar 20:10538127251320320
6. World Health Organization 2020 guidelines on physical activity and sedentary behaviour. Br J Sports Med. 2020 Dec;54(24):1451-1462